Ruta por terras de Cortegada

29-03-2025
Río Miño no encoro de Frieira
Río Miño no encoro de Frieira, co balneario modernista que se rematou en 1937

Visitamos o concello de Cortegada para facer un fermoso sendeiro que percorre diferentes puntos de interese. É unha ruta circular que comeza e remata en Cortegada. Gran parte do traxecto, uns cantos quilómetros, transcorre á beira do río Miño (encoro de Frieira) por un fermoso bosque de ribeira. O outro tramo alónxase do río e introdúcese cara o interior atravesando aldeas, zonas de plantacións forestais e bosques autóctonos.

É destacable tanto a lonxitude da ruta como o desnivel. En xeral os camiños son bos, pero pode haber algún tramo curto no que haxa que andar amodiño.

MIDE

  • Horario: 7:20 h.
  • Desnivel de subida: 800 m
  • Desnivel de baixada: 800 m
  • Distancia horizontal: 22,8 Km
  • Tipo de percorrido: Circular
  • Severidade do medio natural: 3
  • Orientación no itinerario: 2
  • Dificultade no desprazamento: 2
  • Cantidade de esforzo necesario: 4
  • Dificultade: Media alta

Comezamos a camiñar…

Hoxe houbo que madrugar un pouco, pois aínda leva chegar a Cortegada, e a ruta de hoxe non é curta precisamente. Abaixo, divísase o Miño e non tardamos moito en chegar á súa beira, que percorreremos durante un bo treito por unha pista moi sombreada. Preparámonos e descendemos pola estrada ata o Balneario Vello.

Un pouco antes de chegar ao balneario tomamos o desvio á dereita que nos introduce na senda que vai pegada río arriba. O estado actual do río non é o que sempre tivo, pois a construción do encoro de Frieira no 1970 augas abaixo, mudou o seu aspecto, creando unha paisaxe de beiras tranquilas e amplas masas de auga que asolagaron pesqueiras e vellos muíños. O que non variou foi o trazado da vía férrea que discorre pola outra beira, unindo Vigo con Ourense dende 1881.

Ao comezo da andaina admiramos a imaxe do balneario
Nalgún punto houbo que empregarse para continuar pola senda
Toda a ribeira está tupida de vexetación caducifolia maiormente

O traxecto debería ter pouca dificultade, pero os últimos temporais deste ano encheron o sendeiro de pólas e árbores caídas, o que fixo que a nosa marcha se ralentizara nalgún tramo, tendo que facer pequenos desvíos nalgún caso. Un PR-G coma este precisa de máis coidados de mantemento!

Nos primeiros pasos aínda podemos ver o Balneario Vello reflectíndose sobre o río, se botamos a vista atrás. Seguimos o camiño a carón do encoro ata chegar A Barca, aldea abandonada que nos sorpende por estar rodeada dun fermoso bosque de loureiro. En tempos pasados, calquera viaxe acababa utilizando barcas ou pontes para poder cruzar o río. Proba disto é a abondosa existencia de topónimos relacionados con barcas e con pontes, como é o caso.

Hoxe está previsto que suceda un eclipse parcial de Sol, que acadará unha magnitude máxima superior a 0,4 no extremo noroeste da península, e o Suso, gran afeccionado á astronomía, veu provisto cun par de gafas que nos rifamos para poder miralo. Detémonos un par de veces e admiramos o fenómeno. Que chulada!

Nas proximidades da aldea da Barca
A Igrexa de san Bieito de Rabiño atesoura séculos de fe e fervor popular
Humilladoiro que acolle un cruceiro tallado cunha imaxe de Cristo e outra da Virxe co neno.

Continuando pola senda chegamos ao Vao, para seguir camiñando por un tramo de subida entre carballos e sobreiras para chegar á Igrexa de san Bieito de Rabiño, que atesoura séculos de fe e fervor popular. Neste centro de devoción deixábanse ofrendas e mercábanse exvotos e elementos relixiosos e aínda hoxe segue a ter gran número de devotos, contando na súa historia cun importante número de curacións milagrosas atribuídas ao santo, que tivo o seu día grande o pasado 21 de marzo. Haberá que volver o 11 de xullo, o outro día de festa que lle adican!

Coñecido nas súas orixes como San Bieito de Arnoia, daquela priorato dependente de Celanova, a igrexa actual é de estilo barroco dunha soa nave. A escultura de San Bieito sobre a porta principal representa ao santo acompañado dun corvo cun anaco de pan no peteiro, reflectindo o milagre no que o santo evitou comer un pan envelenado, grazas á axuda do corvo que o levou lonxe del.

Continuamos ata o priorato de Refoxos pasando por un sinxelo cruceiro elevado sobre unha plataforma de pedra, que marca un antigo cruce de camiños. En todo este tramo a paisaxe cambia, tomando protagonismo os piñeirais ata chegar a Refoxos. San Breixo de Refoxos é un antigo priorato que a partir do século XIX foi convertido en igrexa parroquial, pero no que aínda se ven elementos de carácter defensivo no que se converteu en casa reitoral.

Na parte máis alta do percorrido toman protagonismo os piñeirais
Reitoral e igrexa parroquial de San Breixo de Refoxos, un antigo priorato
Peto de ánimas de moi boa factura valeiro

Seguidamente continuamos ata igrexa de Valongo, novamente entre carballeiras, e xa comezamos a descender pois hai que chegar de novo á cota do encoro. Dirixímonos cara a Ponte Trado, aldea con certo desnivel, pola que descendemos ata chegar ao río Deva pola Ponte dos Bois. Esta ponte é o punto por onde entran en Cortegada os camiñantes que veñen facendo a Geira romana e dos arrieiros, aquí tamén coñecido como miñoto ribeiro, camiño xacobeo que parte de Braga e que xa percorremos hai sete anos e do que gardo un gran recordo.

Facemos un pequeno descanso sobre a ponte, momento no que Marga aproveita para comentarnos o afeccionado á pesca das troitas que era o seu mestre Juan José Moralejo, licenciado en Troitoloxía pola Universidade do Deva … e eterno namorado deste río: “Andados teño moitos ríos, e nadado, somentes ún, o meu Deva en Ourense: levo anos no vezo e non cain na auga senón unha vez, que foi en Agosto e non importou moito, pero molleime o tabaco e mailos mistos e tiña o estanco a mais de catro kilometros, como método para deixar de fumar non o recomendo”, tal como nos narra na súa Guía para pilla-las troitas, miñas señoras, obra chea de humor e saber intelectual, da pesca con cana e da vida.

A igrexa de Valongo ten a advocación de San Martiño de Tours
O sendeiro que percorre o río Deva é moi fermoso
Paisaxe de beiras tranquilas e amplas masas de auga que asolagaron árbores

Logo desta pequena parada na ponte, camiñamos por un fermoso sendeiro á beira do Deva neste último tramo cando se desfai no Miño. Dende aquí, disfrutamos co camiño e coa paisaxe moito máis que no tramo anterior. O primeiro punto de interese é a pequena aldea de Vilanova da Barca, onde hai moitas construcións abandonadas que amosan o rico patrimonio de arquitectura popular.

Dado o retraso que levamos e a forte calor que estamos a padecer, o Víctor propón ao grupo que o bus pode achegarse ata aquí e recoller a quen o desexe, dando por rematada a ruta neste punto. Os demais continuamos percorrendo os catro quilómetros que restan.

Dende aquí, só nos resta chegar ao miradoriro de Coto da Pena dende onde temos unha fermosa vista de Cortegada e o seu antigo balneario sobre o Miño, polo que pasaremos, antes de iniciar o ascenso ata a vila de Cortegada, onde finalizamos.

No miradoiro Coto da Pena
Superado o miradoiro, continuamos pola beira do río ata o Balneario
No Balneario chama a atención a balconada que se asoma ao río

E chegamos ao Miño, que admiramos dende o Miradoiro Coto da Pena, un espazo creado no 2015 para contemplar o val do tramo medio do río. Construído en madeira sobre un macizo rochoso, está a uns trinta metros sobre o río. Facémonos fotos e gozamos das vistas do antigo balneario inaugurado no 1937, da frondosa vexetación e da vila de Cortegada, ao fondo.

Continuamos pola beira do río ata o Balneario modernista de 1937, que se reflicte nítidamente nas súas augas. Cortegada é unha vila que ten sona polas súas augas curativas, de feito en tempos chamouse Cortegada de Baños. Un cartel infórmanos das súas propiedades, ricas en xofre e ferro, sendo recomendadas para enfermidades respiratorias, da pel, hepáticas…

E subimos cara a Cortegada. Chama a atención na vila a casa do concello, construción financiada polo indiano Guillermo Álvarez Pérez para Escola de Primeiras Letras ou Escolas Bos Aires, e que hoxe acolle, ademáis do concello, a biblioteca e o xulgado. Que pegada tan importante deixaron moitos indianos no país!

Sen dúbida, unha ruta para recomendar, a pesar da súa lonxitude e do estado de certo abandono nalgún tramo pola beira do río.

Deixar un comentario

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Scroll ao inicio